Elden geldiğince “olduğu gibi aktarma’ yöntemine ilişkin bir tür kurama 15. yüzyıl ortalarında Alman hümanist NiclasvonWyle’de (1410- 1478) rastlanmaktadır. İtalyan hümanistlerden yaptığı çevirilerle üne kavuşan Wyle, 1461’den itibaren ayrı ayrı yayımladığı çevirilerini 1478’de “Tranzlatzeıf” adı altında toplar. Eserinin ön sözünde, çevirilerinde uyguladığı yöntemi “her bir sözcüğün yerine başka bir sözcük” koyma (“ainyedeswortgegenainandernwort”) 1 8 şeklinde…
Antik Çağdan Barok Çağın Sonuna Kadar Çeviri, ‘yabancı dil’ engelinin yarattığı iletişim kopukluğunu gidermeye çalışan insanlık tarihi kadar eski bir aktarım girişimidir ve yeryüzünde farklı diller konuşulduğu sürece de var olmaya devam edecektir. Tevrat’da, çeşitli dillerin ve buna bağlı olarak çeviri gereksiniminin doğuşuna dair bir anlatı vardır: Babil Kulesi’nin Öyküsü1 . Buna göre Tufan’dan sonra…
Çeviri kuramları oluşturma yolunda yapılan çalışmaların başlangıç tarihi İ.Ö. ikinci yüzyıla dek uzanır. Cicero ve Horace’ın çeviri üzerine yazdıkları yazılar, çeviri kuramı alanındaki ilk çalışmalar olarak kabul edilir Bassnett (1980, ss. 43-44). Yirminci yüzyılın ikinci yarısına dek yapılan çeviri kuramı çalışmaları, aynı paradigma çerçevesinde ele alınır. Söz konusu paradigmayı Bengi şöyle açıklar: “Kısaca genel çeviri kuramı olduğunu iddia eden…
Hans J. Vermeer’in uygulamalı alan üzerine kurduğu skopos kuramı çerçevesinde çeviri eğitimini çağdaş bir bakış açısı ile yönlendirmek mümkündür Vermeer (1989). Vermeer’inskopos kuramı çeviriyi bir eylem olarak tanımlar. Her eylemin bir amacı olduğuna göre çevirinin de bir amacı vardır. Bu amaç kimi zaman “işveren”, kimi zaman da “çevirmen” tarafından belirlenir. Çevirmen, bu kuramda “uzman” konumuna…
GideonTouryInSearch of a Theory of Translation adlı kitabında çeviri eylemini başlangıcından bitişine dek yönlendiren normların varlığından söz eder Toury(1980, ss. 51-62). Çeviri normları iki başlık altında incelenir: “Süreç-öncesi çeviri normları” ve “Çeviri süreci normları”. Süreç-öncesi çeviri normları, çevirmenin çeviriye başlamadan önce aldığı kararları kapsar. Çevrilecek metnin seçimi ve hangi dilden çeviri yapılacağı konusunda alınan kararlar…
Hukuk Çevirisi Hukuk kuralları her toplumun kültürel ve tarihsel özellikleriyle ilişki içerisindedir. Bu nedenle hukuk sistemleri ve hukuk kuralları ülkeden ülkeye veya toplumdan topluma farklılıklar gösterebilmekte, kendine has bazı kavram ve niteliklere sahip olabilmektedir. Bu nedenle objektif olmak zorunda olan hukuk kurallarının ve hukuki dilin çeviri yoluyla erek dile aktarılması bazı zorlukları da beraberinde getirmektedir.…
Çevirmenler, dünyanın sosyal, ekonomik, sanatsal, medikal, hukuki, teknik, edebi vs alanında aklınıza gelebilecek her sektörde etkileşim halinde olmasını sağlayan temel köprüler, kültürler arasındaki kapalı kapıların görünmez anahtarlarıdır. Maddi veya manevi olarak tarihin en başından beri tüm insan ilişkilerinde adları geçmeyen kahramanlar olarak görev almışlardır. Rönesans başta olmak üzere insanlığı ileriye götüren tüm gelişmeler çevirmelerin kalemlerinin…
Konferans çevirmenliği ya da genel bir tanımla sözlü çeviri, bir dilde duyulan, söylenen sözce bütünlerinin başka bir dile aktarılmasıdır. Belli başlı üç tekniği vardır: ardıl çeviri, konuşmacı konuşmasını yapar, dilmaç onun ardından söylediklerini varış diline aktarır; anında çeviri, dilmaç çeviriye konuşmacıyla aynı anda başlar eşzamanlı çeviri de denilmektedir, “whispering” çeviri, daha çok bir ya da…
İki farklı uygarlığın karşılaşmasıyla oluşan çeviri etkinliği tarihin en eski uğraşlarından biridir. Yapılan kazılarda M.Ö. 4500 yıllarında çok dilliliğin egemen olduğu Mezopotamya’ya ait, çivi yazısıyla yazılmış iki dilli ve üç dilli levhalar bulunmuştur. Eski Mısır’da da M.Ö. 3000 yıllarında yoğun bir çeviri etkinliğinin sürdüğü söylenebilir. Burada “dragomane” olarak adlandırılan çevirmenler kervanbaşı veya iş görüşmelerini yürüten,…
Türkiye’de simültane çevirinin konferanslarda kullanılmaya başlamasının 50 yıllık bir geçmişi var ama bugünün simültane çevirmenlerinin ataları diyebileceğimiz dilmaçların “dil oğlanları”nın tarihi 15nci yüzyıla kadar dayanıyor. Osmanlı imparatorluğu sınırları Avrupa kapılarına dayanıp, Fransızca ve Latince konuşulan ülkelerle komşu olununca, Sultanlar bu ülkelerin başında bulunan yöneticilerle anlaşmak için her iki dili de konuşabilen kişilere gereksinim duyarlar. Bunlar,…
